Publication date 06/05/2018 - 15:54

This information is only available in Dutch.

Veldmetingen op schema

Na de eerste metingen in het veld in 2016, zijn de veldmetingen in 2017 ook al in volle gang. Inmiddels zijn we met de 12e veldmeting bezig. De planning is dat in de zomer van 2017 de laatste veldmetingen (tijdens bespuitingen) gedaan worden. In het najaar van 2017 volgen de laatste achtergrondmetingen, die een globaal beeld geven of er blootstelling is, ook als er niet gespoten wordt.

De metingen geven een beeld van de mate van blootstelling op het moment van meten. Ook komen we meer te weten langs welke weg mensen worden blootgesteld. 

Bijeenkomst met telers

Op 7 juni 2017 hebben we een toelichting gegeven op het onderzoek voor telers in Noord-Holland. In de regio is er veel belangstelling voor het onderzoek en de rol van de telers. 

Vragen van telers gingen met name over hoe de metingen en modelberekeningen zich verhouden tot de praktijksituaties. De metingen (urine, lucht, stof, grond, gewas) laten zien hoeveel blootstelling er is na een bespuiting. De modelberekeningen hebben als doel om patronen in blootstelling zichtbaar te maken, zoals in ruimte (afstand) en tijd (seizoenen). Dit gaat in twee stappen: 

  • Eerst bekijken we of de meetresultaten te verklaren zijn en in welke mate alle routes van blootstelling (via de lucht, via huisstof en andere routes) bijdragen aan het geheel. 
  • Als de patronen voor blootstelling bekend zijn, bekijken we wat we hieruit kunnen leren voor heel Nederland (in andere provincies, voor andere stoffen). 

De telers waren zeer benieuwd hoe de communicatie geregeld wordt als de resultaten er zijn in 2018. Eerst zal het RIVM de wetenschappelijke Begeleidingsgroep vragen om te adviseren over de wetenschappelijke kwaliteit en relevantie van de rapportage met de resultaten. Vervolgens gaan we met de Klankbordgroep in gesprek over deze rapportage. Op basis van de informatie en adviezen schrijven we de eindrapportage met conclusies en aanbevelingen. Deze eindrapportage bespreken we met de Klankbordgroep. Tenslotte publiceren we de eindrapportage en bieden we deze aan bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). De metingen zijn in de rapportages niet te herleiden tot personen of locaties. 

Vanuit de onderzoekers

Onderzoeken naar blootstelling en gezondheid

In het OBO verbinden we de toepassing van bestrijdingsmiddelen (via emissie naar lucht en stof) met de blootstelling in de leefomgeving en de inwendige blootstelling van omwonenden (biomonitoring van urine). Inzicht in de blootstelling is nodig om uitspraken te kunnen doen over de mogelijke effecten op de gezondheid van omwonenden. 

Het RIVM coördineert ook een verkennend gezondheidsonderzoek. Met behulp van bij huisartsen geregistreerde gegevens, vragenlijsten bij omwonenden, en gegevens uit andere registraties wordt onderzocht of er een relatie bestaat tussen gezondheidskenmerken en de nabijheid van percelen met bepaalde teelten. Deze verkenning is een zogenaamde epidemiologische studie (studie naar gezondheidseffecten onder de bevolking).

Het is de verwachting dat de resultaten uit beide studies sámen richting geven aan mogelijk vervolgonderzoek. 

Internationaal onderzoek

Kennis over blootstelling is een cruciaal aspect in alle epidemiologische studies. Het Institute for Risk Assessment Sciences (IRAS) van de Universiteit van Utrecht is één van de consortium-partners van het OBO. Het IRAS zal samen met de Universiteit van Manchester, het Institute for Occupational Medicine en de Health and Safety Executive van de Engelse overheid onderzoek doen naar de kwaliteit van blootstellingsgegevens in epidemiologische studies. Dit onderzoek wordt gefinancierd door de Europese koepel van fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen (ECPA). Een onafhankelijke begeleidingsgroep met deskundigen van overheden en onderzoeksinstituten adviseert over de wetenschappelijke kwaliteit van het project en ziet toe dat alle kennis publiek wordt gemaakt. Het RIVM zal deelnemen in de begeleidingsgroep van dit onderzoek.

Europese Commissie

In de week van 28 maart 2017 bracht een delegatie van de Europese Commissie een bezoek aan Nederland in het kader van de Richtlijn duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het RIVM heeft daar de aanpak van het OBO gepresenteerd. De leden van de Commissie waren onder de indruk hoe uitgebreid het OBO is, en zijn zeer benieuwd naar de resultaten.

Wetenschappelijke Begeleidingsgroep

De wetenschappelijke Begeleidingsgroep komt bijeen op 12 oktober 2017. De Begeleidingsgroep zal dan adviseren over de voortgang van het onderzoek en met name over de kansen die de metingen en modellering bieden. De focus ligt dan op de kwaliteit van de resultaten en de wetenschappelijke zeggingskracht. Maar ook de relevantie van het onderzoek wordt belicht. Omwonenden en telers nemen deel aan de Begeleidingsgroep.

Klankbordgroep

OBO in gesprek met fabrikanten van bestrijdingsmiddelen

In april is in aanwezigheid van de voorzitter van de Klankbordgroep overlegd met de Nefyto en twee vertegenwoordigers van fabrikanten van bestrijdingsmiddelen over het vrijwilligersonderzoek. Dit deel van het onderzoek wordt uitgevoerd door het Radboudumc en het RIKILT. 

In dat onderzoek bekijken we welke omzettingsproducten in de urine aanwezig kunnen zijn en hoe de uitscheiding verloopt. Deze kennis is nodig om de metingen in de urine goed te doen. Het gesprek ging over de aanpak en de inhoudelijke en procedurele waarborgen voor de veiligheid van de proefpersonen, zoals die door de Medisch-Ethische Toetsingscommissie (METC) zijn beoordeeld en goedgekeurd. De specialisten vanuit de industrie waren goed voorbereid en de OBO-onderzoekers van het Radboudumc en het RIKILT hebben alle vragen helder beantwoord en de zorgvuldigheid van het OBO onderstreept.

Bijeenkomst Klankbordgroep

Eind 2017 komt de Klankbordgroep bijeen om de verwachtingen van de metingen en de modelberekeningen binnen OBO te bespreken. De focus ligt dan op de bruikbaarheid voor de belanghebbenden. Deze adviezen helpen het RIVM de rapportage begrijpelijk te maken, zodat het gesprek over de betekenis van het onderzoek goed ondersteund wordt. Daarnaast zal aandacht besteed worden aan de voortgang en resultaten van de gezondheidskundige verkenning. Adviezen en samenvattingen van de Klankbordgroep kunt u lezen op de OBO-website. 

Over de fasering

In Nieuwsbrief 2 (februari 2016) schreven we over de fasering van het onderzoek. Het onderzoek is gestart bij omwonenden rond bollenvelden. Aan de hand van de uitkomsten van het blootstellingsonderzoek bij de bollenteelt zal worden bezien welk aanvullend onderzoek nodig is voor andere typen bespuitingen zoals in de fruitboomgaarden. 

Bij de opdrachtverlening voor het onderzoek verzocht IenM het RIVM om vanaf 2017 met de ministeries te overleggen over een mogelijk vervolg. Het RIVM werkt samen met de departementen aan een voorstel hoe dat proces ingericht wordt.